بخش معدن و صنایع معدنی ایران با سبد متنوع و متعددی از محصولات، سابقهای از بیش از نیم قرن در ساختار اقتصادی کشور دارد. زنجیره مطول ارزش آفرین این بخش شامل شرکتهای تولیدی و خدمات فنی-مهندسی گسترده و شبکهای فعال از شرکتهای تامینکننده نیازمندیهای فناورانه است. تعمیق و مطالعه این بخش از صنعت حکایت از وجود رفتار تولید محوری و تلاش برای افزودن بر سهم و اندازههای تولید دارد.
ظهور مفهوم اقتصاد دانشبنیان و لزوم حرکت صنایع در خلق ارزش افزوده بالاتر در این پارادایم اقتصادی، بخش معدن و صنایع معدنی را به تغییر در محتوا و رفتار صنعتی واداشته است. پارادایم حاضر، دانش را برجستهترین منبع تولید دانسته و تلاش میکند با اهرم کردن منابع طبیعی به افزایش یادگیریهای فناورانه و ارائه راهحلهای نوآورانه رونق بخشد. در کشور نیز به جهت تجربیات انباشت شده در صنعت و همچنین حمایتهای طرف عرضه از قبیل پرورش نیروی انسانی، حمایتهای مالی و مالیاتی از شرکتها، نوآوریهای نهادی مانند صندوقهای جسور، پارکهای علمی و فناوری، مراکز نواوری و شتاب دهندههای نوآوری کانونهای پرشماری از نوآوران فناور در قالب کسب و کارهای نوظهور و شرکتهای دانشبنیان شکل گرفتهاند. دسته اخیر، هر چند ظرفیت بالایی در حل مسائل معدن و صنایع معدنی دارند اما لمس این دستاوردها در ارتقای ارزش افزوده معدن و صنایع معدنی مستلزم حمایتهای بازارسازی است. تحقق اقتصاد دانشبنیان در معدن و صنایع معدنی و افزایش کاربرد راهحلهای نوآورانه نیازمند ایجاد کانالهای ارتباطی میان نوآوران فناور با شرکتهای ریشهدار و بالغ معدن و صنایع معدنی است.
با درک چنین زمینهای «جشنواره ایدههای ارزش آفرین معدن و صنایع معدنی (اینوماین)» در تیرماه 1397 برگزار شد. موسسه یونیدرو به عنوان واسطی حرفهای تلاش کرد با برقراری ارتباط میان بازیگران اصلی معدن و صنایع معدنی و همچنین اقتصاد دانشبنیان از قبیل ایمیدرو،معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری،دانشگاه تهران،پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، ستاد توسعه فناوریهای ساخت و مواد پیشرفته و مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران با انجام فعالیتی ششماهه اینوماین 1 را برگزار نماید. در جشنواره اینوماین 1 با تلاشهای انجام شده در شش محور، 137 عنوان ایده نوآورانه معدن وصنایع معدنی دریافت و با ارزیابیهای انجام شده و برگزاری میزهای داوری 10 ایده برتر انتخاب گردیدند. با حمایتهای ایمیدرو زمینه تقدیر از این ایدهها فراهم آمده که در مراسمی با حضور ریاست محترم ایمیدرو و دانشگاه تهران و نمایندگانی از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ستاد توسعه فناوریهای ساخت و مواد پیشرفته صورت پذیرفت. برگزاری این جشنواره ضمن موفقیت هایی، دارای چالش و کاستی هایی بوده است موفقیتهایی، دارا کاستی هایی بوده است
بازتاب و دستاوردهای اینوماین 1، اهمیت برگزاری جشنواره را برای نهادهای مختلف معدنی و صنایع معدنی و همچنین بازیگران اقتصاد دانشبنیان برجسته کرد. به ویژه آنکه ریاست فقید موسسه یونیدرو، مرحوم شادروان «دکتر سید شمسالدین وهابی» با شناخت عمیق خود از ماهیت معدن و صنایع معدنی ایران و همچنین لزوم اقتصاد دانشبنیان، تبدیل اینوماین به پلتفرمی دائمی برای برقراری ارتباط میان خالقان و کاربران نوآوریهای فناورانه را مورد توجه قرار داده بودهاند. از اینرو موسسه یویندرو در آّبان ماه 1398، اینوماین 2 را با درسآموزی از جشنواره گذشته و در بخشهای متنوعتری با حضور فعالانهتر و گستردهتر بازیگران برگزار کرد.
اینوماین 2 علاوه بر برگزاری جشنواره در محورهای منتخب نیازمندیهای عام معدن و صنایع معدنی در تلاش است سه بخش جدید الف) نشستهای B2B، ب) نمایشگاه دستاوردهای شرکتهای دانشبنیان معدن و صنایع معدنی و ج) ارائه نیازمندیهای فناورانه شرکتهای منتخب را اضافه کرد.
موسسه یونیدرو تلاش کرده است تا در برگزاری اینوماین 2 بازیگران معدنی از قبیل ایمیدرو، سازمان زمینشناسی، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی، شرکت ملی فولاد، شرکت ملی مس، شرکت فولاد مبارکه، شرکت مس سرچشمه، مرکز تحقیقات و فرآوری مواد معدنی ایران، بانک صنعت و معدن، صندوق بیمه معادن، انجمن تولید کنندگان فولاد ایران، انجمن مهندسی معدن ایران و ... و همچنین بازیگران اقتصاد دانشبنیان از قبیل معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوریف صندوق نوآوری و شکوفایی، پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، پارک علم و فناوری پردیس، مراکز نوآوری و شتابدهندهها، ستاد توسعه فناوریهای اقتصاد دیجیتال، ستاد توسعه فناوریهای آب و ... را همراه کند. این بدان معنا موسسه یونیدرو از مشارکت و همراهی بازیگران جدید و علاقهمند همچنان استقبال خواهد کرد. چرا که اینوماین 2 درصدد بوده است:
الف) محورهای مسائل و نیازمندیهای معدن و صنایع معدنی را به روزرسانی کند.
ب) طرح ایده و راهحلهای نوآورانه معدن و صنایع معدنی را تشویق، تهییج و حمایت کند.
ج) همنشینی و همافزایی بازیگران دانشی معدن و صنایع معدنی را موجب گردد.
د) بستری برای نمایش دستاوردهای شرکتهای دانشبنیان مرتبط با معدن وصنایع معدنی شود.
ه) بلندگویی برای ارائه نیازمندیهای فناورانه شرکتهای ریشهدار و بالغ معدن و صنایع معدنی گردد.
و) پلتفرمی مشروع و قانونی برای تعریف همکاری میان خالقان و کاربران دانش در معدن و صنایع معدنی گردد.
با توجه به شرایط ناشی از بیماری کووید 19 در ایران و جهان، و بالا بودن سطح اهمیت سلامت تمامی مخاطبان جشنواره ، دور سوم جشنواره اینوماین در پاییز 1400 برگزار شد.
با مروری بر تجارب پیشین، شناسایی خلاءهای اکوسیستم نوآوری معدن و صنایع معدنی و تلاش برای تقویت دیدگاه نوآوری باز در این حوزه جشنواره اینوماین 3 طراحی و پیادهسازی شد. مهمترین اهداف این دوره از جشنواره تأکید بر آگاهسازی اکوسیستم نوآوری معدن و صنایع معدنی، جلوگیری از رقابتهای درون خوشهها و تلاش برای تغییر رویههای واحدهای معدنی با استفاده از رویکرد نوآوری باز بود.
جشنواره اینوماین 3، شامل 8 بخش منطبق بر حمایتهای مورد نیاز اکوسیستم نوآوری بود:
اکنون با توجه به تجربیات گذشته جشنواره اینوماین 4 با اهدافی جامعتر شروع به کار کرده است. امید است که با همکاری اعضای جامعه مهندسی معدن شامل دانشجویان، اساتید، صنعتگران و مدیران دستیابی به بهره وری مطلوب در چرخه مهندسی معدن میسر شود.